شمال نیوز / صابر غفاری چراتی * : امروزه یکی از پدیده های نوین ارتقای مالی و افزایش بازدهی سرمایه حضور در بازار مالی برجاذبه ، حساس و شکننده بورس است .ویژیگهای اخیر عموما ناظر بر ضرورت هوشمندی و درک الزامات مشارکت در این سامانه جهانی است .اگر می‌خواهید ثروتی واقعی بسازید، سرمایه گذاری در بورس بهترین راهکار است. معمولاً بازده آن بر تورم غلبه می‌کند و اگر به ‌درستی برنامه ریزی کنید می‌توانید ادوار راحتی از زندگی را برای شما و خانواده‌تان فراهم کند. امّا معمولاً اشتباهات سرمایه گذاری مانع از آن می‌شود که شما به ‌درستی به اهداف خود دست پیدا کنید. همه برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند اشتباه شود و البته خواهد شد. گاهی نیز ممکن است یک فاجعه به وقوع بپیوندد.
در این مقاله به چند چالش از متخصصین مالی جهانی درباره بدترین سرمایه گذاری های عمرشان اشاره می‌کنیم، اینکه آن‌ها چگونه درس گرفتند و چگونه از انجام دوباره آن دوری کردند. مطالعه این تجربیات به شما کمک می‌کند این اتفاقات جهانی را با نمونه‌های مشابه در بورس تهران مقایسه کنید و کمتر اشتباه کنید.

*چالش اول: سقوط سهام شرکت‌های اینترنتی یا به‌اصطلاح دات کام

جان دالین از وب‌سایت MoneySmartGuides.com بدترین سرمایه گذاری عمرش را به خاطر می‌آورد: سرمایه گذاری در شرکت Worldcom. در بدترین دوران حباب تکنولوژی در آمریکا، Worldcom یک شرکت بزرگ مخابراتی بود که ناگهان به خاطر حجم عظیمی از رسوایی‌های حسابداری ورشکست شد و در مرکز توجّه قرار گرفت. در آن دوران بسیاری از سرمایه گذاران آمریکایی در سیل خروشان شرکت‌های تازه کار گرفتار شده بودند. شرکت‌هایی که روزبه‌روز توجه بیشتر رسانه‌ها را به خود جلب می‌کردند و سهامشان گران‌تر از روز قبل به فروش می‌رسید.

"وقتی حباب تکنولوژی ترکید، من سهام بیشتری خریدم.” این را دالین می‌گوید و ادامه می‌دهد: "امّا از اخبار جدید نشان داد که شرکت در اطلاعاتش دست برده و تقلب کرده است. این یعنی یک شکست واقعی برای من و سهام بی‌ارزشم!

به دلایلی، شاید چون نمی‌خواستم به شکست اعتراف کنم، سهامم را نگه داشتم. نقطه آغاز کار من با ۴۰ دلار برای هم سهم بود. این رقم ناگهان به ۱۰ دلار کاهش یافت و من سهام بیشتری خریدم. همین‌طور کاهش‌ها ادامه داشت و من هم همچنان نگه داشته بودم تا اینکه شرکت ورشکست شد و من همه‌چیز را باختم!”

شما نباید همیشه سهامی را که در حال سقوط است بخرید، اما بااین‌حال لازم است بدانید که بازار معمولاً یک چرخه را طی می‌کند و مثل سهام شرکت‌هایی که معیارهای قوی تجاری دارند، دوباره رشد خواهد کرد و زیان‌های شما را جبران می‌کند؛ اما آیا شما در سهامی با معیارهای مالی قوی سرمایه گذاری کرده‌اید؟

انکار چیزی که اجتناب‌ناپذیر است فکر خوبی نیست. غرور اغلب مانع یک تصمیم سرمایه گذاری خوب و درست می‌شود. احساسات خود را کنار بگذارید و مثل انسان‌های بالغ فکر کنید. اشتباهات سرمایه گذاری همواره در کمین شماست.

*چالش دوم: نادیده گرفتن سهامی که صاحبش هستید

اریک رُزنبِرگ از Personal Profitability برای هرکسی که قصد خرید سهام دارد یک توصیه دارد:”بدترین سرمایه گذاری ممکن، آن است که شما بعد خرید، سهامتان را نادیده بگیرید و فراموشش کنید.”

تجزیه و تحلیل سهام بعد از خرید، به اندازه تجزیه و تحلیل قبل از خرید مهم است. حتی اگر سرمایه گذاری های شما در گذشته بازده خوبی داشته، به این معنی نیست که باید همه‌چیز را روی اتو پایلوت بگذارید. هر فصل (بازه زمانی سه‌ماهه) سری به سبد سهام خود بزنید و ببینید که سهامتان به کدام مسیر می‌روند و اگر نیاز بود برخی از آن‌ها را بفروشید و پرتفوی‌تان را تعدیل کنید، تصمیمتان را بگیرید. رزنبرگ می‌گوید:”احساساتتان را نادیده بگیرید. فروش به‌موقع به‌اندازه خرید به‌موقع اهمیت دارد.”

*چالش سوم: خرید بسیار گران

جولی راینز، نویسنده و وبلاگ نویس در Investing to Thrive تعریف می‌کند که بدترین سرمایه گذاری عمرش وقتی بود که او پول بیشتری برای سهام یک شرکت پرداخت کرد. سهام شرکت به نظر بسیار ارزشمند و از نظر مالی قوی بود، امّا بیشتر از قیمت واقعی، ارزش گذاری شده بود. تحقیق کنید و مطمئن شوید که حتی اگر شرکت بزرگی را انتخاب کرده‌اید، قیمت مناسبی را هم برای سهام آن پرداخت می‌کنید. او می‌گوید: "اگر پول زیادی پرداخت کنید، نه فقط چند دلار بیشتر بلکه دو یا سه برابر ارزش واقعی سهام، باید مدت زیادی منتظر بمانید تا از قبال آن سهم سود به دست آورید.”

*چالش چهارم: با پول دیگران سرمایه گذاری نکنید.

خرید سهام با پولی که از دیگران قرض گرفته‌اید، یک حرکت پر ریسک است. اگر سهامی که در آن سرمایه گذاری کردید دچار لغزش شود، درواقع پولی را که قرض گرفته‌اید نابود کرده‌اید. جوزف هوگ می‌گوید: "از یک نظر، او بیش از نیمی از سبد سهام خود را به سهمی اختصاص داده بود که هر روز ارزان‌تر از گذشته می‌شد و به جایی رسیده بود که هر روز برای برگشتن ارزش سهم به جایگاه اوّلش دعا می‌کرد. او همچنین پول قرض می‌کرد تا سهام بیشتری بخرد و سودش را بیشتر کند. سودهایی که هیچ‌وقت حتی رنگشان را هم ندید . این یک درس عبرت بزرگ برای تنوع بخشی سبد سهام و استفاده نکردن از پول دیگران برای سرمایه گذاری است.”

اصرار به خرید سهامی که اوضاعش روزبه‌روز بدتر می‌شود به‌خودی‌خود یکی از اشتباهات سرمایه گذاری بزرگ است، امّا خرید آن سهم با پولی که از دیگران قرض کرده‌اید به‌مراتب بدتر است.

*حال از این اشتباهات سرمایه گذاری چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟

گرچه این چالش ها ممکن است برای افراد ناآشنا به سرمایه گذاری ترسناک به نظر بیاید، اما اجازه ندهید شما را از ادامه مسیر باز دارند. قوانین ساده‌ای وجود دارد که شما می‌توانید از آن‌ها پیروی کنید تا از چالشهای ترسناکی که در انتظارتان است دوری کنید. به خاطر داشته باشید که سرمایه گذاری نیز می‌تواند مثل هر نوع دیگری از انواع روش‌های کسب درآمد، بازدهی قابل‌اعتماد و پایدار داشته باشد، به شرطی که شما با آرامش و محافظه‌کارانه رفتار کنید و اشتباهات سرمایه گذاری این‌چنینی خودداری کنید.

*آنچه تازه کارها باید در مورد پوشش ریسک بدانید:

پوشش ریسک در ساده‌ترین تعریف، عمل محافظت از خودتان در مقابل رخدادهای پیش‌بینی‌نشده‌ای است که هرلحظه ممکن است به وقوع بپیوندد. بیمه نوعی پوشش ریسک است، مثل خرید یک بیمه‌نامه شخص ثالث یا بدنه برای ماشینتان تا خود را در برابر حوادث و تصادفات محافظت کنید. در موضوع سرمایه گذاری، پوشش ریسک یکی از راه‌هایی است که شما می‌توانید پرتفوی خود را متنوع سازی کنید. با پوشش ریسک می‌توانید مطمئن باشید در صورت افت شدید در بازار بورس، باز هم از پوشش لازم برخوردار هستید. در ادامه راهنمای پوشش ریسک را تا حدی برای شما بازگو می کنیم.

*چه زمانی و چگونه پوشش ایجاد کنیم:

مردم اگر درباره پرتفوی خود نگران باشند پوشش ایجاد می‌کنند تا از آن محافظت نمایند. استفاده از پوشش ریسک مثل روتوش با استفاده از فتوشاپ روی عکس‌هایی است که می‌گیرید، پوشش نقص‌هایتان را کوچک‌تر خواهد کرد اما ممکن است زیبایی طبیعی عکس اصلی را نیز کمی از بین ببرد. هنوز، بیشتر مردم ترجیح می‌دهند یک تصویر هرچند تار داشته باشند تا اینکه هیچ‌چیزی نداشته باشند.

»ایجاد پوشش برای ریسک سرمایه گذاریتان می‌تواند ابزار قدرتمندی باشد، اما ابزاری است که اغلب توسط سرمایه گذاران نادیده گرفته می‌شود.» جوزف هوگ می‌گوید: «این باور غلطی است که پوشش ریسک، یک پروسه فنی برای سرمایه داران کله‌گنده است، هرکسی باید به دنبال کاهش ریسک خود از طریق به کار گرفتن چند استراتژی باشد».

روش‌های مختلفی برای پوشش ریسک وجود دارند. متنوع سازی پرتفوی شما از میان انواع مختلف دارایی ها در صنایع مختلف تضمین می‌کند که از بالا و پایین‌های بازار در امان هستید. متنوع سازی یکی از ساده‌ترین راه‌های پوشش پرتفوی بوده و راهی است که مشاور مالی‌تان هم می‌تواند کمکتان کند. ما در مقاله «آیا می دانید متنوع سازی در سرمایه گذاری به چه معناست؟» به‌طور مفصل در مورد متنوع سازی صحبت کرده‌ایم.

راه دیگر پوشش ریسک خرید اوراق اختیار خرید سهام است که تضمین می‌کند شما می‌توانید سهام موردنظر خود را با قیمتی که می‌خواهید، بخرید و یا به شما اجازه خرید سهام با قیمت ایدئال را می‌دهد.

اوراق اختیار معاملات سهام، قراردادهایی هستند که مشخص می‌کند دارنده تا تاریخ مشخصی در آینده می‌تواند تعداد مشخصی سهام را به قیمت معین بخرد یا بفروشد.» هوگ این‌چنین ادامه می‌دهد: «اختیارات خرید به شما اجازه می‌دهد تا بر روی قیمتی از سهم قفل شوید درحالی‌که اختیار فروش به شما اجازه می‌دهد تا سهم را با قیمتی مشخص به فروش برسانید.»
*چه زمانی از پوشش ریسک استفاده نکنیم :

اگرچه حفاظت از دارایی های شما یک گام کاربردی و حیاتی است، اما پوشش ایجاد کردن همیشه نیاز نیست.

گرچه سرمایه گذاران تلاش دارند تا تصمیمات هوشمندانه‌ای درباره عملکرد بازار بگیرند، اما درنهایت همه‌چیز هنوز حدس و گمان است و نمی‌توان روند بازار بورس را به‌طور کامل پیش‌بینی کرد. پوشش ریسک، بیمه‌ای است در برابر این حدس و گمان‌ها. بااینکه پوشش ریسک برای بسیاری از سرمایه گذاران تازه ‌کار به‌ صورت یک معما باقی می‌ماند، پیاده‌سازی این کار چندان هم سخت نیست و برای کسی که می‌خواهد در سرمایه گذاری جدی‌تر شود انجام این کار نیاز به فکر کردن ندارد.

با یک مشاور مالی درباره بهترین راه‌های درگیر شدن در کار صحبت کنید. شاید وقتی بفهمید که با این کار چقدر احساس امنیت بیشتری خواهید کرد، شگفت‌زده شوید.

*آیا سودآوری در بورس برای دوره زمانی طولانی امکان‌پذیر است؟

حقیقت باید گفته شود، چیزهای متعددی در قلمرو سرمایه گذاری وجود دارد که بسته به سطح دانش سرمایه گذاری شما مشکل هستند؛ اما سرمایه گذاری در بورس، در پایه‌ای‌ترین سطح، به‌هیچ‌وجه لازم نیست که سخت باشد. بیشتر اوقات، این احساس سختی می‌تواند با ساده‌تر کردن استراتژی و تمرکز بر روی شاخص های مالی یا سهامی که سود نقدی تقسیم می‌کنند، کاهش یابد. با این گفته، سرمایه گذاری چگونه می‌تواند ساده‌تر شود تا تقریباً هرکسی بتواند به مراحلی از موفقیت در آن برسد؟ جواب یک کلمه است: آموزش!!

قبل از اینکه یاد بگیرید بدوید، راه بروید…

جان دالین می‌گوید من مثل بیشتر مردم به این جمله "با انجام دادن یاد می‌گیرم” معتقد هستم. من عاشق این هستم که با مشکل دست‌وپنجه نرم کنم و با روش خودم آن را حل کنم. سرمایه گذاری در بازار سهام هم فرق چندانی ندارد، پس انداز برای پولی که داریم.

درست است. شما باید دست‌به‌کار شوید. مشکل رایجی که در بسیاری از سرمایه گذاران معمولی وجود دارد، بی‌میلی آن‌ها برای استفاده از منابع موجود آموزشی درباره نحوه سرمایه گذاری در بورس بود. بهترین کاربرد اینترنت این است که منابع آموزشی متعددی درباره سرمایه گذاری در آن وجود دارد و بیشترشان هم رایگان هستند.

هدف پشت بسیاری از این ابزارها و آموزش‌ها آن است که شما را به نقطه‌ای برسانند که یک‌جورهایی با سرمایه گذاری احساس راحتی کنید. احتمالاً شما چهار دست‌وپا رفتن بچه‌ها قبل از اینکه اولین قدم‌های لرزانشان را بردارند تماشا کرده‌اید و دیده‌اید که سرانجام توانسته‌اند راه بروند و بعدازآن مثل جوجه‌ها دوروبر خانه بدوند.

یادگیری سرمایه گذاری مثل یادگیری راه رفتن نیست، رسیدن به سطحی از راحتی در سرمایه گذاری زمان می‌برد و این کاری است که با آموزش دیدن می‌توانید انجام دهید. زیبایی این امر در اینجاست که کمی آموزش می‌تواند در احساس راحتی بیشتر شما با سرمایه گذاری کمک شایانی کند.
حتی در دوره‌های سخت بازار بورس، در زمان رکود یا نوسانات قیمت بازهم می‌توانید در سرمایه گذاریتان موفق شوید. به‌محض اینکه شما شروع به آموزش خودتان کردید با انجام دادن، یاد می‌گیرید که قدم بعدی برای موفقیت و سودآوری در بورس، تعیین اهداف سرمایه گذاری تان است.
  به یاد داشته باشید : نکته کلیدی دانستن هدف سرمایه گذاری، تلاش در جهت آن و انگیزه برای رسیدن به موفقیت است.

* کارشناس مساِئل مالی و حقوقی، دارای گواهینامه تحلیل تکنیکال بازار سهام از موسسه TUVآلمان